Dây cung niềng răng là gì? Các loại dây cung phổ biến hiện nay

Dây cung niềng răng là một trong những thành phần quan trọng nhất trong quá trình chỉnh nha, giúp tạo lực để di chuyển và sắp xếp các răng về đúng vị trí. Vậy dây cung niềng răng là gì? Có những loại nào được sử dụng phổ biến? Hãy cùng Platinum Dental tìm hiểu các thông tin chi tiết về dây cung niềng răng trong bài viết dưới đây.

Dây cung niềng răng là gì?

Dây cung là một khí cụ quan trọng trong hệ thống chỉnh nha, giữ vai trò chính trong việc tạo lực giúp răng di chuyển về vị trí mong muốn. Đây là một loại dây kim loại có hình dạng dài, mảnh và được gắn lên răng thông qua các mắc cài.

Tùy vào từng kỹ thuật niềng răng, dây cung sẽ được cố định theo những cách khác nhau. Một số hệ thống mắc cài cần sử dụng dây thun để giữ dây cung, trong khi đó, ở các mắc cài tự đóng, dây cung được giữ chặt nhờ cơ chế nắp trượt mà không cần thêm dây thun. Khi được gắn lên răng, dây cung sẽ tạo ra một lực kéo ổn định (lực tác động liên tục, nhẹ nhàng giúp răng di chuyển mà không gây tổn hại), giúp điều chỉnh răng lệch lạc về đúng vị trí trên cung hàm.

Dây cung thường được làm từ các hợp kim kim loại như thép không gỉ, niken-titan hoặc các vật liệu cao cấp khác.

Xem thêm: Dây thun niềng răng là gì? Các loại dây thun niềng răng phổ biến

Dây cung niềng răng có kích thước thế nào?

Kích thước dây cung được sử dụng trong quá trình niềng răng sẽ thay đổi tùy thuộc vào tình trạng răng miệng và từng giai đoạn điều trị của mỗi bệnh nhân. Ngoài ra, dây cung còn có sự đa dạng về hình dáng và được lựa chọn sao cho phù hợp với mục tiêu điều chỉnh răng tại từng thời điểm. Ví dụ, dây tròn nhỏ (0.012, 0.014) thường dùng ở giai đoạn đầu do lực nhẹ, phù hợp để sắp xếp răng ban đầu. Dây vuông/chữ nhật (0.016×0.022) giúp kiểm soát xoay và định hướng răng chính xác hơn ở giai đoạn sau. Cụ thể các kích thước của dây cung niềng răng như sau:

• Loại dây cung tròn: Gồm các kích cỡ phổ biến như 0.012, 0.014, 0.016, 0.018.
• Loại dây cung vuông hoặc chữ nhật: Có nhiều kích thước khác nhau như 0.016×0.016, 0.016×0.022, 0.017×0.022, 0.017×0.025, 0.018×0.022, 0.018×0.025, 0.019×0.025.

Trong suốt quá trình chỉnh nha, bác sĩ sẽ thay đổi dây cung theo từng giai đoạn phù hợp, nhằm kiểm soát lực tác động lên răng một cách hiệu quả và an toàn nhất cho từng trường hợp cụ thể.

Vai trò chính của dây cung niềng răng

Dây cung đóng vai trò trọng yếu trong suốt quá trình chỉnh nha và nhiệm vụ của nó sẽ thay đổi tùy theo từng giai đoạn điều trị.

Giai đoạn làm đều răng

Ở bước đầu tiên, dây cung được lựa chọn thường có độ đàn hồi tốt và không quá cứng, giúp di chuyển các răng nhẹ nhàng về vị trí cân đối trên cung hàm mà không gây tổn thương đến mô nướu hay chân răng. Ngoài ra, ở giai đoạn làm đều răng, bạn có thể cảm thấy căng tức nhẹ khi răng bắt đầu di chuyển.

Giai đoạn kéo đóng khoảng trống

Trong giai đoạn này, bác sĩ sử dụng dây cung chắc chắn hơn để kéo các răng lại gần nhau. Dây cung lúc này có tác dụng đưa các răng trước và răng hai bên về đúng vị trí mong muốn, giúp thu hẹp khoảng cách giữa các răng một cách hiệu quả. Kỹ thuật thực hiện đòi hỏi bác sĩ có tay nghề cao nhằm đảm bảo an toàn và tránh biến chứng.

Giai đoạn cân chỉnh khớp cắn và duy trì kết quả

Đây là bước cuối cùng nhằm đảm bảo sự ổn định của hàm răng sau khi răng đã về vị trí chuẩn. Dây cung tiếp tục được sử dụng để tinh chỉnh khớp cắn và giữ cho kết quả niềng răng không bị sai lệch trong thời gian chờ tháo mắc cài hoặc bước sang giai đoạn đeo hàm duy trì.

Xem thêm: Bắt Vít Niềng Răng Là Gì? Tại Sao Cần Phải Thực Hiện Kỹ Thuật Bắt Vít Niềng Răng?

Các loại dây cung niềng răng được sử dụng phổ biến 

Dây cung niềng răng thường được chia theo thành phần cấu tạo, cụ thể như sau:

Dây cung từ hợp kim kim loại, đá quý

Đây là dòng dây cung cao cấp với chi phí thuộc hàng đắt đỏ nhất hiện nay do được sản xuất từ các kim loại quý như vàng, bạc hoặc bạch kim. Thành phần cụ thể thường bao gồm:

• Vàng: 55 – 65%
• Bạch kim: 5 – 10%
• Palladi: 5 – 10%
• Đồng: 11 – 18%
• Niken: 1 – 2%

Loại dây cung này nổi bật nhờ khả năng đàn hồi tốt, độ dẻo cao và đặc biệt là khả năng chống oxy hóa, chống ăn mòn vượt trội. Tuy nhiên, do chi phí sản xuất lớn nên chúng ít được sử dụng phổ biến trong thực tế, chủ yếu chỉ áp dụng cho các trường hợp chỉnh nha yêu cầu cao về chất lượng và độ an toàn.

Dây cung Stainless Steel

Dây cung Stainless Steel (thép không gỉ) là một trong những loại được sử dụng phổ biến nhất trong chỉnh nha hiện nay và được chia thành nhiều dạng như dây xoắn 3 sợi (Twist), dây 6 sợi hoặc dây đa sợi, phù hợp với từng giai đoạn điều trị.

Thành phần chính của loại dây cung này bao gồm:

• Niken: 8 – 25%
• Chromium: 17 – 25%
• Carbon: 1 – 2%

Ưu điểm nổi bật của dây thép không gỉ là độ bền cao, tính đàn hồi tốt và khả năng chống oxy hóa hiệu quả. Với chi phí hợp lý hơn so với dây kim loại quý, đồng thời đảm bảo an toàn cho sức khỏe người dùng, loại dây cung này hiện đang được ứng dụng phổ biến trong hầu hết các phương pháp niềng răng hiện đại.

Dây cung Niken – Titan

Dây cung Ni-Ti là một trong những loại được ưa chuộng và sử dụng rộng rãi nhất trong các ca niềng răng hiện nay. Với thành phần chính là Niken và Titanium, loại dây này nổi bật nhờ đặc tính đàn hồi vượt trội, khả năng uốn dẻo tốt và lực tác động nhẹ nhàng lên răng. 

Nhờ độ cứng thấp nhưng vẫn đảm bảo hiệu quả chỉnh nha ổn định, dây Ni-Ti thường được ưu tiên sử dụng trong giai đoạn đầu để sắp xếp răng một cách êm ái và hạn chế gây đau cho người dùng.

Dây cung Titan – Beta

Dây cung TMA (Titan – Beta) được cấu tạo chủ yếu từ Titanium (79%), kết hợp với Molybdenum (11%), Zirconium (6%) và Thiếc (4%). Ưu điểm của loại dây này là có thể điều chỉnh độ dài linh hoạt trong suốt quá trình niềng răng. Mặc dù lực tác động không mạnh bằng một số loại dây cung khác nhưng TMA vẫn mang lại hiệu quả ổn định và thường được sử dụng ở các giai đoạn cần kiểm soát lực kéo ở mức trung bình.

Dây cung Cobalt – Chromium

Loại dây cung này được cấu tạo từ các kim loại như Coban (40%), Crom (20%), Sắt (16%) và Niken (15%). Với đặc tính lực kéo khá mạnh nhưng độ cứng lại không cao, dây Cobalt – Chromium thường chỉ được sử dụng trong một số giai đoạn nhất định của quá trình niềng răng. 

Tuy nhiên, do khả năng chịu lực hạn chế so với các loại dây cung khác, đặc biệt trong các ca chỉnh nha phức tạp nên dòng dây này không được ứng dụng phổ biến rộng rãi.

Xem thêm: Hàm duy trì là gì? Vì sao cần đeo hàm duy trì sau niềng răng

Quá trình đeo dây cung niềng răng diễn ra như thế nào?

Việc gắn dây cung trong quá trình niềng răng là một thao tác yêu cầu bác sĩ phải có chuyên môn vững và tay nghề cao, nhằm đảm bảo dây được đặt đúng vị trí, không ảnh hưởng đến mô mềm như nướu hay lợi. Trong suốt thời gian chỉnh nha, dây cung sẽ được thay đổi định kỳ và điều chỉnh lực siết phù hợp với từng giai đoạn để đảm bảo hiệu quả nắn chỉnh răng tối ưu.

• Giai đoạn khởi đầu: Bác sĩ sẽ dùng dây cung tròn có tính đàn hồi tốt để bắt đầu định hướng lại vị trí các răng theo đường cong cung hàm.
• Với kỹ thuật mắc cài truyền thống: Cần sử dụng dây thun để giữ dây cung cố định trên mắc cài.
• Sau 1 – 2 tháng điều trị: Dây cung sẽ được thay bằng loại có tiết diện vuông hoặc chữ nhật, giúp siết chặt răng, đưa răng vào vị trí chuẩn xác hơn.
• Tái khám định kỳ: Mỗi tháng, người niềng cần quay lại phòng khám để bác sĩ thay dây cung mới và điều chỉnh lực siết, nhằm đảm bảo tiến trình điều trị diễn ra đúng kế hoạch và không bị gián đoạn.

Đeo dây cung niềng răng mất bao lâu?

Thời gian cần thiết để đeo dây cung trong quá trình niềng răng sẽ khác nhau tùy theo độ tuổi, mức độ sai lệch răng và phương pháp điều trị được áp dụng. Ngoài ra, nếu có những can thiệp bổ sung như nhổ răng hoặc điều trị trước khi niềng, thời gian sẽ có sự thay đổi tương ứng.

• Trường hợp không cần nhổ răng: Quá trình đeo dây cung thường kéo dài khoảng 12 – 18 tháng.
• Trường hợp cần nhổ răng: Thời gian điều trị có thể tăng lên và dao động trong khoảng 18 – 24 tháng.
• Các ca phức tạp: Với những trường hợp răng lệch lạc nghiêm trọng hoặc khớp cắn sai lệch nhiều, thời gian niềng có thể kéo dài đến khoảng 36 tháng hoặc hơn.

Xem thêm: Đeo Niềng Răng Bao Lâu Mới Có Thể Tháo? Có Nên Tháo Niềng Sớm Không?

Đeo dây cung niềng răng có gây đau không?

Việc đeo dây cung trong quá trình niềng răng thường gây ra cảm giác đau hoặc khó chịu, đặc biệt là ở những thời điểm nhạy cảm. Tuy nhiên, mức độ đau nhức sẽ khác nhau tùy theo từng giai đoạn điều trị và khả năng thích ứng của mỗi người.

• Thời điểm mới bắt đầu niềng: Bạn có thể cảm thấy ê răng, căng tức do các răng bắt đầu chịu lực tác động từ dây cung.
• Giai đoạn tách kẽ bằng thun: Đây là bước tạo khoảng trống cho răng dịch chuyển, dễ gây ê nhức, khó nhai và cảm giác khó chịu trong miệng.
• Khi gắn mắc cài và dây cung: Sự xuất hiện của khí cụ mới khiến môi, má, lưỡi và nướu chưa quen, dẫn đến cảm giác vướng víu, khó khăn khi ăn uống và phát âm.
• Giai đoạn siết dây định kỳ: Mỗi lần bác sĩ điều chỉnh lực siết, bạn có thể cảm thấy ê buốt hoặc đau nhẹ kéo dài trong vài ngày, nhưng hiện tượng này thường sẽ giảm dần khi cơ thể thích nghi.

Xem thêm: Niềng răng có đau không? Cách giảm đau khi niềng răng?

Tình huống thường xảy ra khi đeo dây cung niềng răng và cách khắc phục

Trong quá trình niềng răng, người đeo niềng có thể gặp phải một số tình huống ngoài ý muốn liên quan đến dây cung. Dưới đây là các sự cố phổ biến và hướng xử lý phù hợp:

Dây cung bị trượt hoặc bung ra khỏi mắc cài

Răng dịch chuyển mạnh trong giai đoạn đầu có thể khiến dây cung bị lệch khỏi vị trí hoặc bung ra khỏi mắc cài. Khi gặp tình huống này, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ chỉnh nha để được cố định lại dây, tránh ảnh hưởng đến tiến trình điều trị.

Dây cung bị gãy hoặc đứt

Dù được chế tạo từ chất liệu có độ bền cao, dây cung vẫn có thể bị đứt nếu có lực tác động mạnh từ bên ngoài như tai nạn hoặc ăn thức ăn quá cứng. Khi phát hiện dây bị gãy, bạn cần đến nha khoa để được thay thế kịp thời.

Vô tình nuốt phải dây cung

Dây cung thường có dạng mảnh và làm từ kim loại, nên nếu chẳng may nuốt phải có thể gây nguy hiểm cho hệ tiêu hóa. Trong trường hợp này, bạn cần đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế gần nhất để được kiểm tra và can thiệp y tế kịp thời. Tuyệt đối không tự xử lý tại nhà.

Trên đây là các thông tin về dây cung niềng răng mà Platinum Dental muốn chia sẻ đến bạn. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về vai trò, các loại dây cung niềng răng cũng như những lưu ý trong quá trình sử dụng.